نحوه تولید نبات چگونه است؟ نبات یکی از محصولات پرطرف‌دار و شیرین است که در شیرینی‌پزی‌ها و به عنوان طعم‌دهنده در نوشیدنی‌های گرم مانند چای استفاده میشود. این محصول از کریستال‌های شکر تشکیل شده است و فرایند تولید آن که قدمتی چند صدساله دارد، بر پایه تبخیر محلول شکر انجام می‌گیرد. انواع مختلف نبات شامل نبات ساده، نبات زعفرانی، نبات چوبی، نبات شاخهای و نبات تخته‌ای هر یک کاربردها و جذابیت‌های خاص خود را دارند. در این مقاله ماشین سازی پیمان توس، مراحل تولید هر نوع نبات و تجهیزات و شرایط مورد نیاز برای این فرایند شرح داده شده است.
نحوه تولید نبات در انواع مختلف چگونه است؟
این شیرینی خوش طعم در خط تولید نبات به شیوه‌های مختلف تهیه میشود. نحوه تولید نبات شامل به‌کارگیری تجهیزات مختلفی از جمله دیگ پخت شکر، مخازن حل سازی، دستگاه خشک کن و دستگاه بسته بندی نبات نی دار میشود. این تجهیزات گاهی در خطوط دیگر مانند خط تولید قند نیز قابل استفاده هستند؛ اما تنظیمات آنها متفاوت است.
در نحوه تولید نبات اندازه گیری دما اهمیت زیادی دارد. فرایند پخت شربت شکر معمولاً در دمای 90 تا 110 درجه سانتی‌گراد انجام میشود.
کریستالسازی نبات معمولاً در دمای محیط انجام میشود، اما در برخی موارد برای تسریع، از دمای کنترل‌شده در حدود 30 تا 40 درجه سانتی‌گراد استفاده میشود.
در نتیجه نبات‌های زیر را می‌توان از خط تولید به دست آورد:
- نبات ساده: این نوع نبات بدون طعم‌دهنده خاص و فقط با طعم شکر تولید میشود. کریستال‌های شفاف و شیرین آن برای عموم کاربرد دارد.
- نبات زعفرانی: با اضافه کردن زعفران به محلول شکر، نبات زعفرانی تولید میشود که علاوه بر طعم شیرین، رنگ و عطر مطلوب زعفران را دارد.
- نبات چوبی: به صورت بلورهای کریستالی که روی چوب جمع می‌شوند. این نوع بیشتر برای نوشیدن چای استفاده میشود.
- نبات شاخهای: تشکیل‌شده از کریستال‌هایی بزرگ که به شاخه‌های بزرگ و به‌هم‌پیوسته متصل هستند.
- نبات تخته‌ای: در ظرف‌های مسطح پهن شده و به صورت تخته‌ای تولید میشود و سپس به قطعات کوچک‌تر شکسته میشود.
مراحل تولید انواع نبات
در ادامه برای آشنایی بیشتر با نحوه تولید نبات، نحوه تهیه هر نوع آن را بررسی مختصری خواهیم داشت:
1- نبات ساده
برای تولید نبات ساده، محلول شکر و آب در دیگ بزرگ حرارت داده میشود تا غلظت آن افزایش یابد. در این مرحله، شکر در آب کاملاً حل شده و یک شربت غلیظ به دست می‌آید. شربت به دمای مناسب (حدود ۹۰ تا ۱۱۰ درجه سانتی‌گراد) رسانده میشود. پس از آن، نخ‌های باریک یا چوب‌های مخصوص در شربت قرار داده می‌شوند تا کریستال‌های شکر روی آنها جمع شوند. سپس محلول شربت به آرامی سرد شده و کریستال‌ها تشکیل می‌شوند. این فرایند معمولاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت زمان میبرد. در انتها، نبات‌ها از نخ یا چوب جدا و بستهبندی می‌شوند.
2- نبات زعفرانی
فرایند تولید نبات زعفرانی مشابه نبات ساده است، با این تفاوت که در حین حل سازی شکر، زعفران به محلول اضافه میشود. زعفران علاوه بر دادن رنگ زرد جذاب، طعم خاصی به نبات می‌دهد. در برخی مراحل از اسانس زعفران یا عصاره آن به شربت اضافه میشود. کریستالسازی نبات زعفرانی نیز به همان روش نبات ساده انجام شده و معمولاً ۲ تا ۳ روز طول می‌کشد. در رابطه با تفاوت نبات سفید و زرد در مجله ماشین سازی پیمان توس بیشتر بخوانید.
3- نبات چوبی
برای تهیه نبات چوبی، از چوب‌های کوچک و تمیزی استفاده میشود که داخل محلول شکر قرار داده شده‌اند. شربت شکر غلیظ شده و چوب‌ها در محلول گذاشته می‌شوند تا کریستال‌ها دور آنها شکل بگیرند. فاصله زمانی مناسب برای تشکیل کامل کریستال‌ها ۲۴ تا ۴۸ ساعت است. نبات چوبی به دلیل ظاهر زیبا و استفاده آسان پرطرف‌دار است.
4- نبات شاخهای
برای تولید نبات شاخهای، شربت شکر در مخازن بزرگی ریخته میشود و فرایند کریستالسازی بر روی دیواره‌های مخزن یا نخ‌های آویزان شده اتفاق می‌افتد. این نوع نبات بلورهای بسیار بزرگی دارد که زمان بیشتری (گاهی تا یک هفته) برای تشکیل آنها نیاز است. پس از پایان کریستالسازی، شاخه‌های نبات از مخزن خارج شده و خشک می‌شوند.
5- نبات تخته‌ای
نبات تخته‌ای با ریختن شربت شکر داغ غلیظ روی سینی‌های مسطح و پهن تهیه میشود. شربت به آرامی خنک شده و پس از خشک‌شدن، به صورت یک سطح یکپارچه نبات به دست می‌آید. این تخته‌ها سپس به قطعات کوچک‌تر شکسته و بستهبندی می‌شوند.
نتیجه‌گیری
نحوه تولید نبات فرایندی بسیار دقیق است که نیازمند کنترل دما، زمان و غلظت شربت است. انواع مختلف نبات با توجه به ویژگی‌ها و کاربردهای آن جذابیت خاص خود را دارند و انتخاب نوع آن بسته به سلیقه و نیاز مصرف‌کننده صورت می‌گیرد. تجهیزاتی همچون دیگ‌های بزرگ، دستگاههای خشککن و مواد اولیه مرغوب، پایه‌گذار تولید نبات‌های باکیفیت هستند. نبات هم از نظر شیرینی و هم از نظر خواص دارویی، همچون تسکین معده، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و صنعت غذایی دارد.