نبات سفید و زرد از جمله شیرینی‌های طبیعی و پرطرف‌دار در فرهنگ ایرانی هستند که علاوه بر طعم لذت‌بخش خود، فواید زیادی نیز برای سلامت دارند. این دو نوع نبات، از تبلور شکر به دست می‌آیند و علاوه بر جایگاه ویژه‌ای که در مراسم‌های سنتی و خانه‌های ایرانی دارند، به عنوان یک درمان موثر در طب سنتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت رنگ و طعم میان نبات زرد و سفید ناشی از تفاوت در فرایند تولید و نوع مواد اولیه است که هر یک را برای کاربردها و سلیقه‌های مختلف جذاب میکند. با وجود شباهت‌های زیاد، هر نوع نبات ویژگی منحصربه‌فردی دارد که شناخت آن میتواند به انتخاب مناسب‌تر کمک کند. در ادامه این مقاله ماشین سازی پیمان توس بیشتر به بررسی تفاوت‌های این دو نوع نبات خواهیم پرداخت.
تفاوت نبات سفید و زرد در چیست؟
نبات سفید و زرد دو نوع محبوب از این شیرینی طبیعی هستند که هر دو از تبلور شکر به دست می‌آیند، اما تفاوتهایی در رنگ، طعم، فرایند تولید و حتی نحوه استفاده دارند. با این حال، باید به نکات سلامت، کیفیت و حتی هشدارهای مربوط به مصرف آن توجه ویژه داشت. در ادامه، این تفاوت‌ها به تفصیل بررسی می‌شوند:
1- تفاوت در رنگ
نبات سفید، همان‌طور که از اسم آن پیداست، شفاف یا سفید است و رنگ طبیعی شکر پس از تبلور را حفظ میکند. این نوع نبات به دلیل فرایند تصفیه شکر، خلوص بیشتری دارد.
نبات زرد، به رنگ زرد یا طلایی دیده میشود و علت این رنگ میتواند دو عامل متفاوت باشد:
- استفاده از شکر خام‌تر یا ملاس که به طور طبیعی رنگ کاراملی و زرد تولید میکند.
- افزودن موادی مانند زعفران یا رنگ‌های مصنوعی به شکر که رنگ زرد یا طلایی مشخصی به نبات میدهد.
2- تفاوت در طعم
نبات سفید طعمی خالص و ملایم دارد. هیچ افزودنی خاصی به آن اضافه نمی‌شود، و همین باعث میشود طعم آن شیرین و ساده باشد.
نبات زرد به دلیل افزودن زعفران یا مواد مشابه، طعمی خاص‌تر و قوی‌تر ایجاد میکند. در نبات زرد زعفرانی اصل، این طعم ناشی از زعفران واقعی است، اما گاهی ممکن است از رنگ‌ها یا طعم‌دهنده‌های غیرطبیعی استفاده شود.
3- تفاوت در فرایند تولید
نبات سفید از شکر تصفیه‌شده و بلورهای خالص تولید میشود. این نبات در طی برطرف کردن ناخالصی‌های شکر، حاوی ساده‌ترین ترکیب ممکن است.
در نبات زرد، بسته به کیفیت تولید، ممکن است مواد افزودنی سنتی (مانند زعفران) یا صنعتی (مانند رنگ‌های خوراکی غیرطبیعی) اضافه شوند که روی فرایند و نتیجه نهایی تأثیر میگذارند.
در فرایند تولید نبات سفید و زرد، تجهیزات و تکنولوژی‌های خاصی نقش کلیدی دارند. برای رسیدن به کیفیت بالای محصول، استفاده از خط تولید نبات و دستگاه نبات سازی ضروری است. این دستگاه‌ها با دقت و بهینهسازی شرایط، از جمله تنظیم دمای مناسب و زمان دقیق، شکر را به حالت ایده‌آلی برای تبلور در می‌آورند.
پس از تولید بلورهای نبات، استفاده از دستگاه بستهبندی نبات نیدار امکان ارائه و نگهداری بهتری را فراهم میکند. این دستگاه‌ها علاوه بر حفظ بهداشت و کیفیت محصول، با بستهبندی مناسب، نبات را برای مصرف‌کنندگان در دسترس‌تر و آماده استفاده می‌سازند. استفاده از این فناوری‌ها نه تنها تولید استاندارد و با کیفیت نبات سفید و زرد را تضمین میکند، بلکه باعث افزایش کارایی و ارزش افزوده محصولات در بازار میشود.
4- موضوع سلامت نبات زرد
اگرچه نبات زرد یا نبات زعفرانی اصل از زعفران واقعی تولید میشود و خواص بی‌نظیری مانند تقویت سیستم ایمنی، بهبود خلق و خو و کمک به درمان بیماری‌ها دارد، اما مسئله‌ای بسیار مهم در بازار نبات زعفرانی وجود دارد: استفاده از رنگ‌های مصنوعی و جوهر زعفران.
جوهر زعفران ماده‌ای خطرناک و سرطان‌زاست که در بسیاری از نبات‌های زرد با کیفیت پایین، به جای زعفران واقعی استفاده میشود. مصرف نبات‌هایی که با این ماده تولید شده‌اند میتواند عوارض جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد، از جمله:
- آسیب گوارشی و بزرگ شدن تیروئید؛
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان؛
- مشکلات آسمی و تنفسی؛
- بیش‌فعالی در کودکان؛
- حساسیت، مشکلات پوستی و سردردهای شدید مانند میگرن؛
- تاری دید و مشکلات بینایی.
این موضوع به قدری جدی است که بسیاری از کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند از خرید نبات زرد از برندها یا فروشندگان ناشناخته خودداری کنید و از اصل بودن جنس خریداری شده اطمینان حاصل کنید.
5- جایگاه مصرف
نبات سفید معمولاً برای رفع دل‌درد، شیرین کردن چای و دم‌نوش‌ها و مصارف روزمره انتخاب میشود.
نبات زرد به دلیل خواصی که زعفران دارد؛ در صورتی که زعفران اصل در آن به کار رفته باشد، بیشتر در موارد خاص مانند بهبود خلق‌وخو، کاهش اضطراب یا مراسم رسمی‌تر مورد استفاده قرار میگیرد.
خواص نبات سفید و زرد
نبات سفید در خط تولید مانند خط تولید قند و نبات، از ترکیب آب و شکر تولید میشود و هیچ‌گونه مواد افزودنی در فرایند ساخت آن استفاده نمی‌شود. همین موضوع باعث شده است که نبات سفید خلوص بیشتری داشته و خواص درمانی زیادی برای افراد داشته باشد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین خواص نبات سفید اشاره می‌کنیم:
رفع خستگی و خواب‌آلودگی
نبات سفید گزینه بسیار مناسبی برای رفع خستگی و انرژی‌بخشی به بدن است. برای کسانی که ساعات طولانی کار می‌کنند یا مجبور به رانندگی طولانی‌مدت هستند، نوشیدن چای همراه با نبات سفید میتواند خستگی و خواب‌آلودگی آنها را کاملاً برطرف کند.
تقویت حافظه
نبات سفید برای تقویت حافظه مفید است، به ویژه برای افراد مسن که با کاهش قدرت حافظه مواجه می‌شوند. پیشنهاد میشود که این افراد در صورتی که مشکل دیابت ندارند چای خود را همراه با نبات سفید میل کنند.
کاهش درد معده و مشکلات گوارشی
یکی از شناخته‌شده‌ترین خواص نبات سفید، تأثیر مثبت آن بر تسکین دردهای معده است. نوشیدن یک لیوان آب داغ همراه با نبات میتواند به سرعت درد معده را کاهش دهد. علاوه بر این، از گذشته برای کاهش دردهای شکمی از نبات استفاده می‌کرده‌اند.
تسکین دردهای عضلانی و مفصلی
مصرف نبات به کاهش درد کمر، پاها، پشت و حتی درد مفاصل کمک قابل توجهی میکند. بانوان نیز می‌توانند از مصرف نبات‌داغ برای رفع دردهای کمر و دل‌دردهای ناشی از دوران ماهیانه بهره ببرند.
درمان خواب ناآرام
افرادی که در خواب با مشکلاتی مانند جاری شدن آب دهان مواجه می‌شوند، بهتر است نوشیدنی‌های گرم خود را با نبات مصرف کنند، زیرا نبات با تعدیل طبع بدن به رفع این مشکل کمک میکند.
درمان بلغم و عوارض ناشی از آن
یکی از عوامل بسیاری از بیماری‌های مختلف مانند نقرس، صرع، بی‌حسی اعضای بدن یا حتی رعشه، وجود بلغم در بدن است. نوشیدن مایعات گرم مانند چای، قهوه یا آب جوش همراه با نبات، میتواند به کاهش این عوارض بلغم کمک کند.
مناسب برای گروه‌های خاص
نبات سفید یک ماده مفید برای زنان باردار، کودکان و مادران شیرده است که علاوه بر انرژی‌بخشی، به تعادل بدن آنها نیز کمک میکند. همچنین، مصرف آن برای افرادی که مشکل تکرر ادرار دارند توصیه میشود.
رفع بوی بد یا ترشی دهان
برای از بین بردن بوی بد یا احساس ترشی دهان، میتوان نبات را با نوشیدنی داغ میل کرد یا به سادگی یک تکه کوچک آن را در دهان قرار داد. این روش به ایجاد طراوت در دهان کمک میکند.
خواص نبات زرد چیست؟
نبات زرد که علاوه بر شکر و آب، مواد دیگری مانند زعفران به آن اضافه میشود، تمامی خواص نبات سفید را دارد و در عین حال به دلیل افزودن زعفران، خواص ارزشمند دیگری نیز پیدا میکند. در ادامه به برخی از این ویژگی‌ها اشاره می‌کنیم:
| نشاط‌آور و تقویت‌کننده قلب | زعفران موجود در نبات زرد، خاصیت نشاط‌آوری بسیار قوی دارد. مصرف این نوع نبات باعث کاهش تپش قلب و ایجاد احساس آرامش و انرژی مثبت میشود. |
| کاهش استرس و آرامش‌بخشی | نبات زرد با داشتن خاصیت آرام‌بخشی، به کاهش استرس و اضطراب کمک میکند. چای یا دم‌نوش همراه با نبات زعفرانی نه‌تنها طعم و عطر خوشایندی دارد، بلکه یکی از بهترین گزینه‌ها برای کاهش استرس به شمار می‌آید. |
| افزودنی مناسب برای دم‌نوش‌ها | این نوع نبات، به دلیل عطر و طعم زعفران، انتخاب فوق‌العاده‌ای برای انواع دم‌نوش‌های گیاهی است. از این رو می‌توانید نبات زرد را مهمان همیشگی نوشیدنی‌های گرم خود کنید. |
مقایسه کلی نبات سفید و زرد
نبات سفید با خلوص بالای خود، خواص اصلی و سنتی نبات را حفظ کرده است و برای رفع بسیاری از مشکلات عمومی بدن مانند خستگی، درد معده و مشکلات گوارشی گزینه‌ای عالی محسوب میشود. در مقابل، نبات زرد علاوه بر این خواص، به واسطه زعفران دارای ویژگی‌های دیگری چون ایجاد آرامش، نشاط و تقویت قلب است. با این حال، توجه به کیفیت نبات زرد و اطمینان از استفاده زعفران واقعی در تهیه آن بسیار مهم است، زیرا محصولات بی‌کیفیت ممکن است به جای زعفران از رنگ‌های مصنوعی استفاده کرده باشند که برای سلامتی مضر است.